تغذیه مناسب هموروئید تاثیر زیادی در کاهش علائم این بیماری و پیشگیری از بروز مجدد آن دارد. مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات نقش بسزایی در نرم کردن مدفوع و جلوگیری از یبوست به عنوان عامل اصلی بواسیر ایفا می‌کنند. این مواد غذایی با تسهیل حرکت روده‌ها، فشار وارد شده به ناحیه مقعد را کاهش می‌دهند و از التهاب و خونریزی جلوگیری می‌کنند. همچنین مصرف آب کافی، پروبیوتیک‌ها و غذاهای ضد التهاب مثل روغن زیتون و زردچوبه در تغذیه مناسب هموروئید برای کاهش علائم بیماری ضروری است.
اهمیت تغذیه در مدیریت هموروئید
تغذیه صحیح نقش بسیار مهمی در مدیریت و کنترل هموروئید ایفا می‌کند. هموروئید یا بواسیر، زمانی رخ می‌دهد که رگ‌های اطراف مقعد به خاطر فشار زیاد متورم و ملتهب می‌شوند. یبوست مزمن، نشستن طولانی‌مدت و رژیم غذایی نامناسب عوامل اصلی این بیماری هستند. هموروئید با علائمی مثل خونریزی، درد و احساس ناراحتی همراه است و کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تغذیه مناسب، مستقیماً روی مدیریت این علائم اثر می‌گذارد.
مصرف میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل، با نرم کرم مدفوع، باعث تسهیل در عمل دفع می‌شود و از اعمال فشار اضافی به عروق مقعد جلوگیری می‌کند. این کار به بهبود هرچه سریعتر التهاب، درد و خونریزی ناشی از هموروئید کمک زیادی می‌کند. در طرف مقابل، عدم رعایت رژیم غذایی بواسیر و مصرف غذاهای چرب، فرآوری‌شده و تند، با تحریک سیستم گوارشی باعث تشدید علائم بیماری شده و حتی گاهی باعث می‌شود بیمار برای درمان هموروئید به روش‌های جدی‌تری مثل جراحی نیاز پیدا کند.
برای مشاوره و هر گونه سوال درباره تغذیه مناسب هموروئید می توانید با مطب دکتر پروانه منصوری بهترین دکتر بواسیر در تهران تماس بگیرید.
نقش رژیم غذایی در پیشگیری و کاهش علائم هموروئید
تغذیه مناسب هموروئید نه تنها در کنترل و مدیریت بیماری برای جلوگیری از عود و پیشرفت آن مؤثر است، بلکه جلوی ابتلای شما به بواسیر و کاهش علائم آن را هم می‌گیرد. اصلی‌ترین عامل هموروئید، یبوست مزمن است. وقتی فرد مجبور است برای اجابت مزاج به شدت زور بزند، فشار زیادی به رگ‌های خونی اطراف مقعد وارد می‌شود و این فشار، تورم و التهاب را به دنبال می‌آورد.
با مصرف غذاهای مفید برای بواسیر، تا حد زیادی می‌توان جلوی بروز این عارضه را گرفت. نوشیدن آب کافی، مصرف سبزیجات، میوه‌ها، حبوبات و غلات کامل، حرکات روده را منظم کرده و جلوی بروز یبوست را می‌گیرد. مدفوع نرم و دفع آسان، فشاری به ناحیه مقعد وارد نمی‌کند و در نتیجه، از بروز علائم هموروئید جلوگیری می‌شود.
بیشتر بخوانید: درمان بواسیر با لیزر
تغذیه مناسب هموروئید شامل چه مواد غذایی است؟
حالا که از اهمیت بالای تغذیه مناسب هموروئید در پیشگیری، کنترل و کاهش علائم آن آگاه شدید، احتمالاً این سؤال برایتان پیش می‌آید که چه بخوریم تا بواسیر از بین برود؟ غذاهای مفید برای بواسیر شامل ترکیبی از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات هستند که نقش بسیار مهمی در تسهیل حرکت روده و کاهش فشار بر ناحیه مقعد دارند. در ادامه، خوراکی‌های مفید برای بواسیر را با هم مرور می‌کنیم.
مواد غذایی غنی از فیبر و تأثیر آن‌ها بر هموروئید
مصرف فیبر باعث افزایش حجم مدفوع و نرم‌تر شدن آن می‌شود. این اتفاق، حرکت راحت‌تر مواد در روده را تسهیل کرده و فشار وارد شده در زمان اجابت مزاج را کاهش می‌دهد. به این ترتیب، فشار روی رگ‌های مقعد را کم شده و التهاب و درد ناحیه هموروئید کاهش می‌یابد. برای پیشگیری از مشکلات روده‌ای و بهبود وضعیت هموروئید، مصرف روزانه 25 تا 30 گرم فیبر ضروری است.
منابع غنی از فیبر شامل سبزیجات، میوه‌هایی مثل سیب، گلابی، آلو، غلات کامل مثل نان سبوس دار، حبوبات مثل لوبیای پخته و آجیل هستند که با تنظیم عملکرد دستگاه گوارش، یبوست را کاهش می‌دهند.
بیشتر بخوانید: علائم بواسیر
اهمیت مصرف مایعات در کاهش علائم هموروئید
بسیار مهم است که برای پیشگیری از هموروئید و درمان علائم آن، آب و مایعات کافی بنوشید. نوشیدن آب کافی باعث نرم‌تر شدن مدفوع و تسهیل در دفع آن می‌شود. توصیه می‌کنیم برای پیشگیری از یبوست، روزانه 8 تا 10 لیوان آب مصرف کنید. دمنوش‌های گیاهی و آبمیوه‌های طبیعی هم از دیگر منابع مفید برای تأمین مایعات به شمار می‌آیند. مصرف مایعات نه تنها از یبوست جلوگیری می‌کند، بلکه خطر بروز مجدد هموروئید را هم کاهش می‌دهد.
نقش پروبیوتیک‌ها در بهبود سلامت گوارش
پروبیوتیک‌ها باکتری‌های مفیدی هستند که با افزایش تعداد باکتری‌های خوب در روده، تعادل گوارشی را حفظ می‌کنند و با نرم‌کردن مدفوع، یبوست را کاهش می‌دهند. این مسأله، با کاهش فشار روی مقعد، جلوی بروز علائم هموروئید را می‌گیرد. برخی مواد غذایی مثل ماست، کفیر و ترشی‌ها پروبیوتیک دارند و مصرف آن‌ها باعث می‌شود که روده بهتر کار کند و بیماری‌هایی مثل هموروئید کمتر شوند. علاوه‌بر این، پروبیوتیک‌ها ویتامین‌ها و مواد مغذی را بهتر جذب می‌کنند و با کاهش التهاب در روده، سلامت گوارش را افزایش می‌دهند.
تاثیر غذاهای ضد التهاب بر هموروئید
یکی دیگر از مواردی که به درمان بواسیر کمک می‌کند، مصرف غذاهای ضد التهاب است. روغن زیتون به عنوان یکی از بهترین خوراکی‌های ضد التهاب، به خاطر داشتن ترکیبات آنتی اکسیدانی و ضد التهابی، با بهبود جریان خون در رگ‌های آسیب دیده مقعد، به درمان بواسیر کمک می‌کند. علاوه‌بر این، زردچوبه هم به دلیل داشتن ماده فعالی به نام کورکومین، در کاهش درد و تورم هموروئید موثر است. زنجبیل تازه یا دمنوش آن و همینطور سبزیجاتی مثل اسفناج و بروکلی هم جزء مواردی هستند که باید در برنامه تغذیه مناسب هموروئید بگنجانید.
تنظیم وعده‌های غذایی برای بهبود حرکت روده‌ها
اگر دچار هموروئید شده‌اید باید الگوی غذایی مناسبی را در پیش بگیرید. توصیه می‌کنیم وعده‌های غذاییتان -به خصوص صبحانه- را در ساعات مشخصی میل کنید. برای این کار بهتر است صبحانه را بین ساعت 7:30 تا 9 صبح میل کنید، چون این زمان باعث فعال شدن سیستم گوارش می‌شود. ناهار را در فاصله 12 تا 2 بعدازظهر بخورید تا بدن انرژی لازم برای ادامه روز را دریافت کند.
شام را هم قبل از ساعت 8 شب بخورید تا روده‌ها زمان کافی برای هضم غذا داشته باشند و از فشار اضافی به ناحیه مقعد جلوگیری شود. رعایت این زمان‌بندی همراه با کوچک کردن وعده‌های غذایی و مصرف غذاهای مفید برای بواسیر، به کاهش علائم هموروئید کمک زیادی می‌کند.
مواد غذایی که باید از آن‌ها پرهیز شود
رعایت تغذیه مناسب هموروئید فقط به مصرف خوراکی‌های مفید محدود نمی‌شود. در کنار این موارد، شما باید از مصرف مواد غذایی مضر برای هموروئید هم خودداری کنید. این خوراکی‌ها با افزایش التهاب در مقعد و ابتلای شما به یبوست، روند درمان هموروئید را مختل می‌کنند:
- غذاهای تند و ادویه‌دار: غذاهای ادویه دار و تند، با تحریک دستگاه گوارش و افزایش و التهاب و درد هموروئید، جلوی بهبودی شما را می‌گیرند.
- فست‌فود‌ها و غذاهای چرب: اگر به بواسیر مبتلا شده‌اید باید از مصرف خوراکی‌هایی مثل سوسیس، کالباس و غذاهای سرخ‌شده خودداری کنید. این غذا‌ها به خاطر داشتن چربی زیاد و فیبر کم، به سختی هضم می‌شوند با تشدید یبوست، فشار به مقعد را افزایش می‌دهند.
- مصرف زیاد قهوه و نوشیدنی‌های گازدار: مصرف بیش از حد کافئین و نوشابه‌های گازدار، بدن را کم آب، حرکات روده را کُند و یبوست را افزایش می‌دهد. نتیجه این کار فشار بیشتر در هنگام دفع و تشدید علائم هموروئید است.
تغذیه مناسب بعد از جراحی یا درمان هموروئید
رژیم غذایی بعد از جراحی هموروئید، نقش بسیار مهمی در کاهش دوره نقاهت و بازگشت سریع شما به زندگی عادی دارد. تغذیه مناسب هموروئید بعد از عمل بواسیر، نه تنها باعث بهبودی سریع زخم‌ها می‌شود، بلکه جلوی عود مجدد و تجربه علائم ناخوشایند را هم می‌گیرد.
برای رعایت مراقبت‌های بعد از عمل هموروئید، حتماً نکات تغذیه‌ای زیر را به خاطر داشته باشید:
- غذاهای نرم و قابل هضم: در روز‌های اول بعد از عمل بواسیر، بهتر است از غذاهای زود هضم و نرم مثل آبگوشت، سوپ و اسموتی استفاده کنید. این غذا‌ها به راحتی هضم می‌شوند و موقع دفع هم نیازی به فشار اضافی هم نیست.
- اجتناب از غذاهای سفت و سنگین: مواد غذایی سفت و دیرهضم مثل گوشت‌های پرچرب یا غذاهای سرخ شده و سنگین، فشار زیادی به دستگاه گوارش وارد کرده و عمل دفع را با مشکل مواجه می‌کنند. تا حد امکان از مصرف چنین غذا‌هایی در دوره نقاهت بعد از جراحی خودداری کنید.
- مصرف مکمل‌های غذایی در صورت نیاز: اگر نیاز بود که در رژیم غذایی بواسیر از مکمل‌های فیبر یا برخی ویتامین‌ها استفاده کنید، با مشورت پزشک این کار را انجام دهید. این مکمل‌ها از فیبر‌های محلول و پوست دانه‌های گیاهی ساخته شده‌اند و به هضم بهتر غذا و کاهش یبوست کمک می‌کنند.
سؤالات متداول
بهترین میوه‌ها در تغذیه مناسب هموروئید کدامند؟
میوه‌هایی مثل انجیر، تمشک، توت فرنگی، موز، انواع توت و زغال اخته با نرم کردن مدفوع و کاهش علائم یبوست، به درمان شما کمک زیادی می‌کنند.
آیا مصرف شیر در رژیم غذایی بواسیر به درمان کمک می‌کند؟
خیر. تا جایی که می‌توانید در دوران ابتلا به هموروئید، شیر مصرف نکنید؛ به خصوص اگر به لاکتوز حساسیت دارید. مصرف شیر احتمال بروز یبوست و تشدید علائم را افزایش می‌دهد.
چه ویتامین‌هایی برای درمان هموروئید مفیدند؟
حتماً در رژیم غذاییتان خوراکی‌های غنی از ویتامین‌های A، C و E را بگنجانید. این ویتامین‌ها در سبزیجات برگ سبز، مرکبات، هویج، فلفل دلمه‌ای و مغز‌ها وجود دارند.
نتیجه گیری
رژیم غذایی بواسیر با مصرف مواد غذایی غنی از فیبر مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل شروع می‌شود. مهم است که در کنار این موارد، از مصرف غذاهای چرب، تند، ادویه دار و فست فود‌ها خودداری کنید. این خوراکی‌ها سیستم گوارش را تحریک و به یبوست شما دامن می‌زنند. به جای نوشیدنی‌های کافئین دار و الکلی، آب بنوشید و اگر متوجه شدید علائمتان بهبود پیدا نکرده‌اند، هر چه سریعتر به پزشک متخصص مراجعه نمایید. درمان دیرهنگام هموروئید منجر به تشدید علائم شده و گاهی اوقات به جراحی نیاز پیدا می‌کند.